Brda

Brda nazywana jest królową Borowiackich rzek i jest prawdziwą wodostradą , której źródło leży na zboczach wzgórz na wysokości 180m npm. na Pojezierzu Bytowskim . Szlak Brdy mający 239 km dzieli się na trzy odcinki . Górny do Jeziora Szczytno, wyróżnia się wąskim korytem z licznymi przeszkodami i szybkim nurtem. Jest łatwy , ale nieco uciążliwy ze względu na liczne przenoski. W środkowym biegu rzeka przepływa przez wiele jezior . W dolnym odcinku spad rzeki jest ponownie duży , nurt bystry , ale szlak jest nieuciążliwy i łatwy.

Rzeka jest dostępna dla kajakowiczów na długości 233 km. począwszy od świeszyna nad jeziorem Pietrzykowskim . Jednak ze względu na trudny dojazd odcinek ten jest rzadko odwiedzany . Spływy najczęściej rozpoczynają się od Nowej Brdy , Charzykowych lub Swornychgaci .

Ze względu na dobrą komunikację , liczne ośrodki , przystanie wodne, dobrze rozwiniętą sieć handlowo- usługową zaczynamy spływ we wsi Charzykowy leżącej nad największym na szlaku Jeziorem Charzykowskim .Na przesmyku między jeziorami Charzykowskim ,Długim i Krasińskim leżą Małe Swornegacie , w których zachowało się kilka oryginalnych zagród kaszubskich z budynkami gospodarczymi i przyzagrodowymi kapliczkami .

JezioroDługie połączone jest z Jeziorem Karsińskim , a pomiędzy nimi ciągnie się długi półwysep Miechurz. Na wysokości Swornychgaci Brda wypływa z Jeziora Karsińskiego i prowadzi na pobliskie nieckowate Jezioro Witoczno, które dalej wpada do Jeziora Zbrzyca Trzykilometrowym odcinkiem rzeka dopływa do ciągu jezior kierujących się na wschód . Wokół rosną wielkie bory , a nad brzegami można znaleźć leśne pola biwakowe . Jezioro Małołąckie o powierzchni 37 ha przypomina zarastające trzcinami rozlewisko .Dalej jezioro to przechodzi w owalne Jezioro łąckie , które z kolei na wschodzie łączy się z długim jeziorem Dybrzk . Jezioro to zaliczane jest do najpiękniejszych jezior na Pomorzu . Brzegi wysokie , malownicze otoczone lasami .łącznie z Jeziorem Kosobudno tworzy jeden obszar wodny o powierzchni 275 ha. Południowy brzeg jeziora Dybrzk graniczy z Parkiem Narodowym „Bory Tucholskie ”. Na krańcu jeziora Kosobudna znajduje się ujście leśnej strugi , a przy nim pole namiotowe .Dalej szeroką strugą płynie do Męcikału mijając po drodze wysokie wzgórza i wiadukt .

Poniżej dużej wioski Męcikał leży sztuczne jezioro Mylof , którym płynie się przez 7 km. szeroką na 80 m wstęgą , wśród wzgórz i lasów . Zbiornik spiętrza XIX wieczna , wysoka na 12 m zapora Mylof z nową elektrownią wodną i starą pochylnią w kształcie schodów . Przenosimy kajaki przez ok. 180 m lewą stroną , może w tym nam ułatwić wózek który możemy wypożyczyć w pobliskiej leśniczówce i przenocować na polu biwakowym .

Za Jeziorem Brda rozdwaja się : na lewo znajduje się Wielki Kanał Brdy o długości 31 km. wybudowanego w 1849 r. , a na prawo stare koryto . Od tego momentu nurt rzeki jest dość bystry a przed nami rozpościera się malownicza dolina porośnięta lasem . Z początku lepiej płynąć przy prawym brzegu , bo do lewego dochodzą rury z założonej na kanale pstrągarni i tryskające z nich silne strumienie wody mogą wywrócić kajak .

Przez wiele kilometrów Brda płynie równolegle do kanału oddzielona od niego szerokim na kilkadziesiąt metrów pasmem pokrzyw i krzewów .Jedynie w Konigorcie oddala się wielką pętlą na południe , by po paru kilometrach znów wrócić w pobliże kanału .Zanim dopłyniemy do rozległej wsi letniskowej Rytel rzeka łagodnie meandruje mija podobny do rzymskich akweduktów most kolejowy . Rzeka ponownie ginie w lesie i doprowadza nas do znajdującego na lewym brzegu pola biwakowego , a 5 km dalej do leśniczówki .Tutaj szlaki wodne rozdzielają się : rzeka skręca na południe , a kanał odchodzi na wschód . Dalej odcinek rzeczny wiedzie przez pola , a po pewnym czasie na prawym brzegu pojawia się mała osada letniskowa Brda z pensjonatem i polem biwakowym . Dalej Lutomski Most i Nadolna Karczma .Brzegi stają się wyższe , bardziej strome i znów zaczynają się lasy . Wkrótce z prawej strony do rzeki wpada do rzeki Raciąska Struga , a później z lewej Czerska Struga , która od ujścia płynie w wąskiej dolinie , łagodnie skręcając .

Dalej widzimy pojedyncze zabudowania osady leśnej Dziekcz , a dalej osady Woziwoda , w której mieści się siedziba nadleśnictwa . Przed mostem znajduje się dobrze zagospodarowane pole namiotowe . Od tego momentu szlak prowadzi przez rezerwat Dolina Rzeki Brdy . Na terenie rezerwatu rzeka płynie w pięknej , głęboko wciętej dolinie , tworząc wiele zakoli , ma charakter rzeki górskiej , szybki nurt ,a liczne bystrza i powalone drzewa utrudniają przeprawę . Na trasie znajdują się dwa dobrze zaopatrzone leśne biwakowiska w Gołąbku. Tuż za drugim polem biwakowym w nurcie pale będące pozostałością po moście drogowym na rzece . W tym miejscu należy być bardzo ostrożnym , ponieważ szybki nurt rzuca kajakarzy na te wystające pale .Dalej krotki , bezludny odcinek trasy , który kończy most drogowy, za którym po prawej stronie widać zabudowania Płaskosza . Przepływamy pod wiaduktem , a na dnie pojawiają się coraz większe kamienie , a największy głaz narzutowy o obwodzie 7,8 m widoczny po prawej stronie . Głaz ten zwiastuje bliskość Rudzkiego Mostu i miasta Tucholi . W Tucholi warto się zatrzymać na chwilę i zwiedzić Muzeum Borów Tucholskich z ciekawymi zbiorami etnograficznymi , plastycznymi i przyrodniczymi .Po prawej stronie przystań i duży kemping zachęcają do odpoczynku .

Płynąc dalej przez leśne ostępy docieramy do ujścia rzeki Kicz o długości 25 km. i niezbyt atrakcyjnej pod względem krajobrazowy .Dalej wartko płynąca Brda opływa długimi łukami wysokie wzgórza , a nad wodą pochylają się wiekowe drzewa , z których niektóre rosną w nurcie rzeki .Odcinek zyskał miano „Piekiełka” , ponieważ zalegające koryto głazy tworzą kaskady i bystrza .

Za Piłą Młynem trzeba ponownie popracować wiosłami ponieważ nurt rzeki słabnie . Koryto rzeki rozszerza się gdyż, Brda niepostrzeżenie przechodzi w Jezioro Koronowskie zwane też Zbiornikiem Koronowskim. Miejsce to o licznych zatokach , bogatej linii brzegowej i interesującym krajobrazie doskonale nadaje się do uprawiania sportów wodnych .I tak dopływamy do największej stanicy wodnej na szlaku : Gostycyn – Nogawica .Poniżej tej stanicy d prawej strony wpada rzeka Kamionka , która długimi zawijasami kieruje się na południe .Płynąc dalej szlak kajakowy skręca w lewo , w drugą z odnóg , której wlot wskazuje ośrodek Zacisze na lewym brzegu . Od tego miejsca trasa znów przypomina rzekę , a pierwsza odnoga po prawej stronie to ujście Krówki , którą płynąc pod prąd można dostać się na Jezioro Stoczek . Dalej po prawej stronie widoczna jest stanica PTTK , za którą po obu stronach rzeki znajduje się wiele ośrodków wypoczynkowych i wieś Sokole – Kuźnica . Poniżej na przełomie kwietnia i czerwca oraz we wrześniu kursuje prom . Wreszcie zaczyna się główny basen wrzecionowatego kształtu , w którym po wschodniej stronie ciągną się ośrodki wypoczynkowe w miejscowości Pieczyska , a po stronie wschodniej leży Romanowo W połowie wschodniego brzegu szlak staje się szerokim przesmykiem . W części północnej (Jezioro Lipkusz) odnoga jest szeroka , potem zwęża się i dochodzi do mostu , po którego lewej stronie leży Wilcze Gardło , a po prawej Tuszyny . Dalej zaczyna się Koronowo . Za mostem odnoga ponownie się rozszerza . Najwygodniej płynie się wzdłuż prawego brzegu i w ten sposób można dotrzeć do ośrodka Samociążek . Za ośrodkiem odchodzi prawdziwy kanał lateralny o długości 1,5 km , doprowadzający wodę do hydroelektrowni . Od godzin pracy hydroelektrowni zależy szybkość nurtu . Potem nurt ponownie słabnie i zapoczątkowuje wąskie jezioro Tryszczyn .. Docieramy do kolejnej zapory i hydroelektrowni w Tryszczynie i przenosimy kajaki przez 80 m po nieczynnych torach . Za elektrownią nurt początkowo szybki , później coraz wolniejszy i rozpoczyna się rozlewisko jeziora Smukała . Docieramy do Bydgoszczy –Janowo i tu kończymy spływ , który ze względu na łatwość i dostępność trasy jest chętnie przemierzana przez całe różny z dziećmi .Brda – opis szlaku, obiekty noclegowe, atrakcje , wypożyczalnia kajaków.